تجزیه و تحلیل اثر تراکم دسترسی ها بر میزان ظرفیت جاده های برون شهری و ارائه مدلی برای محاسبه میزان کاهش ظرفیت

امروزه یکی از معضلات اساسی شبکه راه های کشور وجود دسترسی های فراوان به راه های اصلی است. ایجاد دسترسی های غیراصولی اغلب مشکلات عمده ای را برای وسایل نقلیه مسیر اصلی به وجود می آورند. با افزایش تعداد دسترسی ها در یک طول مشخص از راه، پتانسیل برخورد و تاخیر زمان سفر افزایش یافته و از درجه عملکرد و ظرفیت جاده ها کاسته می شود. وجود دسترسی های فراوان و عدم مدیریت آن ها در اکثر جاده های برون شهری علاوه بر کاهش ایمنی سبب کاهش ظرفیت آن ها نیز گردیده است. با اضافه شدن یک تقاطع ترافیکی جدید یا دسترسی های جدید، استفاده کنندگان از راه با کاهش سرعت، تراکم بیشتر و در نتیجه کاهش ظرفیت مسیر، مشکلات بیشتر در ارتباط با گردش ها، ایجاد ناهنجاری های ترافیکی، افزایش هزینه های عملکردی و کارکردی وسیله نقلیه و همچنین افزایش هزینه های زیبایی محیط مواجه می شوند. در این تحقیق محورهای جدید و قدیم آمل- بابل که به ترتیب دارای عملکردهای اصلی درجه یک و دو هستند و دارای تراکم و شدت دسترسی های متعدد می باشند انتخاب و سپس ناحیه بندی مسیرهای رفت و برگشت هر محور بر اساس میزان پراکندگی دسترسی ها و شرایط محیطی اطراف راه صورت گرفت و تراکم دسترسی ها در هر ناحیه بدست آمد. در مرحله بعد با استفاده از روش خودروی ناظر سرعت سفر واقعی مسیر محاسبه و به طور هم زمان حجم ساعت اوج مسیر و راه های دسترسی اندازه گیری گردید. سپس شاخص شدت دسترسی بر اساس نسبت تردد هر دسترسی به درصدی از حجم مسیر اصلی محاسبه گردید و درجه بندی دسترسی ها انجام شد. همچنین اولویت بندی ناحیه های تاثیرگذار بر کاهش ظرفیت مسیر به روش topsis صورت گرفت. در مرحله بعد با توجه به نوع مسیر و بدون در نظر گرفتن دسترسی ها، ظرفیت مسیر و سرعت متناظر با آن بر اساس روش های متداول محاسبه گردید. سپس با توجه به تعداد وسایل نقلیه ورودی به مسیر، میزان کاهش سرعت مسیر و در نتیجه میزان ظرفیت کاهش یافته مسیر بدست آمد. نتایج حاصل از تحقیقات در محورهای جدید و قدیم آمل- بابل نشان می دهند که افزایش تراکم دسترسی ها در هر ناحیه سبب کاهش سرعت مسیر و در نتیجه کاهش 30 الی 40 درصدی ظرفیت مسیر می گردد. همچنین مقایسه میزان کاهش ظرفیت ناحیه های مختلف محورها بیانگر آن است که غالبا ناحیه هایی که از تراکم دسترسی بیشتری برخوردارند و ناحیه هایی که دارای دسترسی های با اهمیت بالاتر هستند سبب کاهش بیشتر ظرفیت مسیر می گردند.